Wyżyna Krakowsko-Częstochowska

 Makroregion geograficzny położony w południowej Polsce, wschodnia część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Znajduje się w dorzeczu górnej Wisły oraz górnej Warty. Historycznie Wyżyna Krakowsko-Częstochowska leży w zachodniej Małopolsce przy granicy ze Śląskiem. Na Wyżynie zbudowano system średniowiecznych zamków, niegdyś strzegących granicy Królestwa Polskiego przed napadami z Górnego Śląska (tzw. Orle Gniazda).

Nazwę Wyżyna Krakowsko-Częstochowska wprowadził w 1947 r. Stanisław Pietkiewicz. W 1987 r. została ona przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowych i Obiektów Fizjograficznych uznana za poprawną nazwę tego mezoregionu i jest najczęściej używana przez geografów[2]. W praktyce jednak, zwłaszcza w popularnych opracowaniach turystycznych, często używane są także inne określenia, takie jak Jura Krakowsko-CzęstochowskaJura KrakowskaJura Polska. Potocznie mówi się po prostu Jura, a nazwa ta pochodzi od licznie występujących skał i ostańców pochodzących z okresu jury[3]. Niekiedy używa się także nazwy Wyżyna Krakowsko-Wieluńska. Ta jednostka geograficzna jednak obejmuje łącznie Wyżynę Krakowsko-Częstochowską oraz Wyżynę Wieluńską (341.21) i jest niespójna z regionalizacją Polski według Jerzego Kondrackiego.

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska tworzy pas długości ok. 80 km, pomiędzy Krakowem a Częstochową. Ma powierzchnię około 2615 km² i dzieli się na następujące mezoregiony fizycznogeograficzne:

Obszar Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej stanowił niejednokrotnie dno morza, przez co powstało wiele warstw skał (dolomitymarglewapienie). Dominują wapienie górnojurajskie tworzące płytę. Charakterystyczne są wystające ponad powierzchnię zrównania liczne wapienne ostańce wznoszące się na wysokość do kilkudziesięciu metrów powstałe w wyniku procesów krasowych jakie panowały w podzwrotnikowym klimacie trzeciorzędu. Wynikiem procesów krasowych są także liczne jaskinie i schroniska ze stalaktytamistalagmitami oraz stalagnatami.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *